Ondernemen is risico’s nemen. Dat impliceert dat mislukken mogelijk is en dit niet altijd afhangt van de capaciteiten van de zelfstandige of zaakvoerder. Werknemers zijn steeds zeker geweest van een vervangingsinkomen, wanneer zij buiten hun wil om werkloos zouden worden. Voor zelfstandigen en bedrijfsleiders is dit altijd anders geweest. Zij werden geacht hun eigen boontjes te doppen tot een kleine 20 jaar geleden toch een sociale bescherming in het leven werd geroepen. Wat aanvankelijk de faillissementsverzekering heette, heet sedert dit jaar een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen.
Het principe is duidelijk: gefailleerde zelfstandigen of zaakvoerders, bestuurders of werkende vennoten van handelsondernemingen, genieten onder bepaalde voorwaarden van een uitkering en sociale bescherming (kinderbijslag en geneeskundige verzorging). Voor zelfstandigen is de werkingssfeer van de sociale verzekering ruimer: ook zij die moeten stoppen wegens overmatige schuldenlast buiten faillissement, zij die om externe redenen (bv. brand) gedwongen worden te stoppen en geen andere inkomsten kunnen genieten en zij die wegens economische moeilijkheden stoppen, genieten bescherming. Deze laatste categorie is nieuw sedert dit jaar.
Ook zelfstandigen bij wie de situatie niet dermate is dat zij hun activiteiten moeten stoppen, maar wiens continuïteit bedreigd is door een belangrijke inkomstendaling, zij die in gerechtelijke reorganisatie verkeren (ook bij vennootschappen) of zelfstandigen die hun schulden niet meer kunnen betalen, kunnen beroep doen op de regeling. Voor deze personen is de uitkering beperkt tot 6 maanden, voor de anderen tot 12 maanden. Men kan meerdere malen beroep doen op de verzekering, tot maximum 12 maanden in een volledige loopbaan.
De uitkering van het overbruggingsrecht is afgestemd op het minimumpensioen voor zelfstandigen. Het bedrag varieert naargelang men al dan niet een gezin ten laste heeft. De aanvraag moet gebeuren via de sociale kas waar men aangesloten is.
Zelfstandigen die al een tijd zwarte sneeuw zien en blijven vechten tegen de bierkaai, bewijzen hun eigen welzijn soms een dienst door de handdoek in de ring te gooien. De combinatie van de verschoonbaarheid bij faillissement (waarbij de zelfstandige bevrijd wordt van zijn schulden) en het overbruggingsrecht, zorgen voor een sociaal vangnet en een propere lei voor de ondernemer. Tenzij door een rechterlijk beroepsverbod wegens onregelmatigheden, is er zelfs in het geval van faillissement geen enkel wettelijk beletsel voor de ondernemer om een nieuwe zelfstandige activiteit op te starten.
Frederic Leleux
Advocaat
Master of business law