Heel recent, op 9 oktober 2023, werd door de wetgever een nieuwe wet aangenomen die de opzegging van verzekeringsovereenkomsten moet vereenvoudigen.[1] Specifiek heeft de wet tot doel de opzegging van bepaalde stilzwijgende verlengbare overeenkomsten te simplificeren. De nieuwe regeling treedt in werking op 1 oktober 2024 en zal van toepassing zijn op de overeenkomsten die vanaf die datum worden gesloten of stilzwijgend verlengd.
- Vernieuwde opzeggingsmodaliteiten
De verzekeringnemer zal vanaf 1 oktober 2024 de mogelijkheid krijgen om zijn overeenkomst via digitale weg op te zeggen. Het is de verzekeraar (of de verzekeringstussenpersoon) die deze digitale omgeving in zulke gevallen ter beschikking moet stellen. Met een gekwalificeerde elektronische handtekening wordt de opzegging ondertekend. Hierop zal de verzekeringnemer op een duurzame gegevensdrager een melding ontvangen van de opzegging van de betreffende overeenkomst. Let wel: een verzekeraar is niet verplicht om te voorzien in bovenstaande digitale omgeving. Hij kan er wel voor kiezen deze mogelijkheid aan te bieden. Zelf kan de verzekeraar de overeenkomst niet opzeggen via digitale weg. Een opzegging zal pas uitwerking krijgen nadat een termijn van minstens een maand is verstreken. Dat is, tenzij in specifieke gevallen waarbij sprake is van bijvoorbeeld beëindiging na een schadegeval.
- Stilzwijgende verlenging
De verzekeringsovereenkomst duurt ten hoogste één jaar, maar wordt met opeenvolgende periodes van een jaar stilzwijgend verlengd, tenzij hiertegen wordt opgekomen. De verzekeringnemer kan zich verzetten tegen de stilzwijgende verlenging van een verzekeringsovereenkomst. De termijn die voor dit verzet in acht moet worden genomen, is teruggebracht van drie naar twee maanden. Dat speelt in het voordeel van de verzekeringnemer, die door deze regel ten laatste twee maanden voor de vervaldag melding moet maken van de opzegging aan de verzekeraar. Voor de verzekeraar die zich wil verzetten tegen een stilzwijgende verlenging, blijft de verzetstermijn van drie maanden gelden.
- Doorlopend opzeggingsrecht
Voor stilzwijgend verlengbare verzekeringsovereenkomsten die voldoen aan bepaalde voorwaarden, krijgt de verzekeringnemer de mogelijkheid om vanaf het tweede jaar op eender welk moment zijn overeenkomst op te zeggen. Zulke opzegging heeft uitwerking na het verstrijken van een termijn van twee maanden en mag geen kosten of boeten met zich meebrengen. Daarbij moet de verzekeringnemer op begrijpelijke wijze aan dit opzeggingsrecht worden herinnerd bij elk bericht dat de premievervaldag aanduidt. De verzekeringnemer krijgt bovendien een recht op premiekrediet.[2]
Dit opzeggingsrecht speelt enkel voor overeenkomsten die: 1) dekking bieden aan “consumenten”, dat zijn: natuurlijke personen die optreden buiten het kader van hun beroepsactiviteiten, en 2) onder de verzekeringen niet-leven vallen, en niet bij koninklijk besluit werden uitgesloten van de regeling.
- Ononderbroken dekking
Indien de verzekeringnemer een actuele overeenkomst wil opzeggen of zich wil verzetten tegen de stilzwijgende verlenging daarvan, specifiek met het oog op het sluiten van een nieuwe verzekeringsovereenkomst bij een andere verzekeraar, kan deze laatste worden verzocht om voor rekening van de verzekeringnemer de nodige stappen te ondernemen. De nieuwe verzekeraar (of verzekeringstussenpersoon) zal in dat geval de nodige formaliteiten vervullen en ervoor zorgen dat de nieuwe overeenkomst in werking treedt uiterlijk bij het verstrijken van de opzeggingstermijn van de vorige overeenkomst. De wetgever beoogt op die manier ook dubbele dekkingen en/of premies te vermijden. De verzekeraar mag dit verzoek van de verzekeringnemer niet weigeren. Het is mogelijk dat combinatiepolissen in dit geval voor het geheel worden opgezegd.
Deze “ononderbroken verzekeringsdekking” betreft niet de inhoud van de overeenkomst. Dit wordt door de wetgever expliciet benadrukt. Het gaat over een continuïteit in de tijd, waarbij op elk moment een verzekeringsovereenkomst bestaat die het verzekerde goed/de verzekerde dekt. Bij wijze van voorbeeld: een eigenschadeverzekering moet vervangen worden door een eigenschadeverzekering, maar de specifieke modaliteiten wat betreft onder andere dekking, uitsluitingen, e.d. moeten niet identiek zijn.
- Andere gevolgen
Naast nieuwe wettelijke regels waaraan moet worden voldaan, zal de inwerkingtreding van deze wet hoogstwaarschijnlijk ook leiden tot een stijgende concurrentiestrijd tussen verzekeraars onderling. Lagere verzekeringspremies zullen hiervan het gevolg zijn. Dit gebeurde reeds in Frankrijk, nadat een gelijkaardige wetswijziging werd doorgevoerd. De opzegging zelf zal vanaf 1 oktober 2024 ook kosteloos kunnen plaatsvinden via Itsme, terwijl hiervoor vroeger steeds minstens een aangetekende zending nodig was.
[1] BS 18 oktober 2023.
[2] Cf. artikel 73 Wet betreffende de verzekeringen; de betaalde premies met betrekking op de verzekerde periode na het van kracht worden van de opzegging, worden terugbetaald binnen een termijn van dertig dagen vanaf de inwerkingtreding van de opzeging.
Hamme,
7 november 2023