Het wettelijk verankeren van de rentevoet op spaardeposito’s is een onderwerp waarover de laatste jaren vaak werd gedebatteerd. Hoewel de beleidsrente van de ECB bleef stijgen, ging de interest die spaarders ontvingen maar niet omhoog. Steeds meer stemmen zijn van mening dat de wetgever hier verandering in moet brengen. Het succes van de tweede ronde van de staatskasbon is daar niet vreemd aan en dat lijkt effect te hebben gezien de banken allen in september hogere rentevoeten op termijnrekeningen aanbieden.
Op 17 juli 2024 werd hierover een wetsvoorstel ingediend in het parlement: het “wetsvoorstel tot invoering van een beschermde rentevoet op spaardeposito’s”.[1] Dit wetsvoorstel wil een beschermde rentevoet invoeren, die niet langer willekeurig door commerciële banken kan worden verhoogd. Voorlopig wordt wel voorzien in een mogelijkheid tot opschorting in geval van ernstige en imminente risico’s voor de stabiliteit van de financiële sector. Het wetsvoorstel voorziet eveneens in de instelling van een toezichtmechanisme dat moet nagaan of de betrokken banken de beschermde rentevoet eenmaal op elke spaarder toepassen.
De belangrijkste vernieuwing: een beschermde rentevoet
De basisrentetarieven van de Europese Centrale Bank (ECB) zijn sinds juni 2022 aanzienlijk gestegen. Banken hebben deze stijging echter nooit echt doorgerekend in de rente op gereglementeerde spaarproducten (alleszins slechts in zeer beperkte mate). De rentevoeten die zij toepassen op kredieten, werden wel aangepast. Het wetsvoorstel beoogt dit onevenwicht weer in balans te brengen door een rentevoet vast te leggen gelijk aan de gemiddelde waarde van de OLO-rente op tien jaar van de Belgische Staat in de loop van het vorige kwartaal.
Deze beschermde rentevoet zou ingevoerd worden op elke eerste 10.000 euro spaargeld. De banken moeten dit toepassen vanaf de tweede werkdag van het huidig kwartaal. Boven de drempel van 10.000 euro, zal de bestaande basisrentevoet opnieuw toegepast worden. Het bestaande gebruik onder commerciële banken van een getrouwheidspremie mag volgens dit wetsvoorstel blijven bestaan (hoewel hierover ook heel wat discussie is geweest).
Meerdere spaardeposito’s of meerdere titularissen?
Het wetsvoorstel bepaalt dat per persoon slechts één spaardeposito kan genieten van de beschermde rentevoet. Is een persoon titularis van meerdere spaardeposito’s, dan moet de bank die persoon ervan verwittigen dat hij/zij de keuze heeft om te genieten van de beschermde rentevoet op een bepaalde spaardeposito. In het geval van co-titularissen van een bepaalde spaardeposito, dan vereist de keuze een goedkeuring van alle co-titularissen. In dit geval dekt de beschermde rentevoet het bedrag van 10.000 vermenigvuldigd met het aantal co-titularissen.
Opschorting bij risico’s
Indien de Nationale Bank van België aanbevelingen formuleert die aangeven dat de toepassing van de voorgaande regeling zou leiden tot ernstige en imminente risico’s voor de financiële stabiliteit, dan kan de minister van Financiën een tijdelijk opschorting toestaan van de minimale beschermde basisrente. Dit zou bijvoorbeeld het geval kunnen zijn wanneer de rentemarges van financiële instellingen te krap dreigen te worden, waardoor de banken niet meer voldoende inkomsten kunnen genereren.
Niet tijdig een keuze gemaakt?
Een titularis moet tijdig aanduiden op welke spaardeposito hij/zij de beschermde rentevoet wil toepassen. Tijdig betekent concreet: binnen de zes maanden na de inwerkingtreding van deze wet. Is dit niet gebeurd? Dan wordt elke titularis of co-titularis vermoed te hebben gekozen voor de spaardeposito waarop hij/zij het hoogste bedrag aanhoudt. De Nationale Bank van België verwittigt de betrokken kredietinstelling bij de afloop van deze periode.
Nog even afwachten
Dit wetsvoorstel is op dit moment hangende in de Kamer. Het is derhalve nog even afwachten tot we met zekerheid weten of de wetgever het voorstel zal goedkeuren. Het debat over een beschermde rentevoet is hoe dan ook al een poosje aan de gang, het mag dus niet verbazen als er op termijn effectief een wettelijk verankerde rentevoet komt.
[1] Parlementair Document 56K0039 https://www.lachambre.be/FLWB/PDF/56/0039/56K0039001.pdf